Bu yazıyı ilk kez espresso makinesi almak isteyen kahve severleri bilgilendirme amaçlı yazıyorum. İyisiyle kötüsüyle bildiğim kadarıyla; hiç lafı dolandırmadan filtresiz bir şekilde yazacağım. Herkes kendi güvenliğini alıp, yazıyı öyle okusun. 🙂
Bu yazımda evde ağırlıklı olarak espresso ve americano içen bordo bereli kahve severleri pek hedeflemedim. Daha çok ilk kez espresso makinesi alacak arkadaşları düşünerek yazdım.
Yazı İçeriği
Espresso Makinesi Hangi Kahveleri Yapar?
Aslında cafelerde içtiğimiz kahvelerin %90’ı espresso makinesi ile yapılır. Hızlı bir servis yöntemi olduğu için ismini bildiğimiz bir çok kahve “espresso bazlı” kahvedir. Su ve kahveden yapılan Espresso – Americano. Su, kahve ve sütten yapılan Latte – Cappucino – Cortado – Flat White en çok bilinenleri diyebiliriz. İçerisine şurup girerse Karamel Latte, Vanilya Latte olur. Çikolata veya kakao girerse Mocha olarak adlandırılıyor.
Kahve tariflerine ayrıntılı bakmak isterseniz : Kahve Çeşitleri – Klasik Kahvelerin Tarifleri
Evde espresso makinesi varsa teorik olarak yüzlerce çeşit kahve yapmanız mümkün.
Neden Espresso Makinesine İhtiyaç Var?
Evde, mutfakta, oturma odasında falan espresso makinesi neden olsun ki?
Büyük çoğunlukla sütlü kahveler tüketiliyor. Sütün içindeki kahvenin tadının yoğun gelmesi gerekiyor. Yoğun espresso tadını düzgün espresso makinesi ile yapabiliyorsunuz. Filtre kahveye süt koymak, moka pot ile demleyip süte karıştırmak aynı kahve tadı yoğunluğunu vermiyor. Sulandırılmış gibi oluyor.
İtalya’da yaptıkları espresso öyle çok büyülü bir şey değil. İsterse beni İtalya konsolosluğuna şikayet etsinler. İnsanlar orada ortamı seviyorlar; gelip Türkiye’de espresso övüyorlar. İtalyan arkadaşlar ise bizim kadar kasmıyor; espressoya şeker atarak hızlıca tüketiyorlar. Bir çok kez deneme yaptım; İtalya’da satılan kahveyi alıyoruz biz Türkiye’de ofiste İtalyan makinesi ile İtalyan tarifine uygun olarak demliyoruz, bizim ikinci sınıf kahvelerden pek farkı olmuyor. Bu rüyaya aldanmayın.
Sütlü kahve içtiğimiz için; sütü kıvamlandırmanız ve kolayca ısıtmanız gerekiyor. Latte ve cappucino sütünde çok büyük bir kıvam farkı var. Sütü espresso makinesi yerine cezvede ısıtırsanız ne yazık ki cappucino olmuyor. Düzgün süt köpürtme işini de iyi bir espresso makinesi ile yapabiliyorsunuz.
Yani espresso makinesi, “pratik anlamda” sütlü ürünler için daha çok kullanılıyor.
Sütü En İyi Hangi Makine Köpürtür?
Sütün iyi köpürmesi ve ısınması için; buhar gücüne ihtiyacınız var. Buhar gücü = kazan büyüklüğü. Kazan ne kadar büyükse, buhar o kadar düzgün oluyor.
Ev tipi makinelerde kazan olmaz. O yüzden ev tipi makinelerin hemen hemen hepsi sütü yalancı yöntemlerle köpürtür.
Ev tipi espresso makineleri (Delonghi, Melitta, Krups – Philips v.b), otomatik makineler (Philips – Simens v.b) hatta orta-giriş seviyesi espresso makineleri (Gaggia – Delonghi – Sage) sütü iyi köpürtemiyor. Bunlarla yaptığınız sütlü kahveye “Razı Olmanız” gerekir.
Sütün iyi köpürmesi ve ısınması için; buhar gücüne ihtiyacımız var. Buhar gücü = ısıtıcı gücü. Isıtıcı watt cininden ne kadar güçlüyse o kadar güzel ısıtır. Mesela Delonghi makinelere bakıyorum 900 – 1100 ve 1450 watt güçlü 3 makine var. Bunlardan 1450 watt güçlü makine teorik olarak daha iyi köpürtür.
Bir espresso makinesinde 1.5 litre ve üzerinde kazan varsa rahat rahat köpük-krema yapabilirsiniz. Büyük kazan daha yüksek bütçe gerekiyor demek.
Bir de buhar çubuğunun uç kısmındaki tasarım süt köpürtmeyi etkiler diyorlar ama bu tasarım farkı ev tipi makinelerde çok geçerli değil. Sonuçta büyük cafe tipi makinelerde bile markalara göre buhar çubuğunun uç tasarımı değişebiliyor. Baristalar tasarıma çok bağlı kalmadan süt köpürtebiliyorlar.
Tadı En İyi Veren Makine Hangisi?
Böyle bir gerçeklik yok. Bu bir parametre değil. Espresso emek demek. Espresso çile demek. Çilesini yeterince çektiyseniz hepsiyle güzel sonuç alırsınız.
İyi hazırlanmış Delonghi kahvesini kötü hazırlanmış Cafe kahvesine tercih ederim.
Birebir aynı makinelerden çekirdek kahve kalitesi iyi olan daha iyi tat verir. Su kalitesi daha iyi olan daha iyi tat verir.
Espresso Makinesinde Su Sıcaklığı
Makine tadı çok değiştirmez dedim ama makinenin verdiği su sıcaklığı bambaşka bir konu. İyi kahve stabil sıcaklıkta demlenir. 85 veya 94 derece fark etmez demleme başladığında 94 olabilen ve demleme sonuna kadar 94’e yakın kalabilen makine daha dengeli demleme yapar.
Ev tipi makinelerinin çoğu sıcaklık konusunda dengeli değildir. Çok iyi ön ısıtma yapmanız gerekir. Portafiltreyi, makineyi, bardakları sıcak su geçirerek ısıtırsınız. Sonra demlemeye başlarsınız 94 derecede demleyip 80 derecelerde belki de 70 derecelerde bitirirsiniz. Bu demlemelerde koyu kavrulmuş kahveler kullanırsanız çok kötü tat vermez ama zor çözünen bir kahve demlerseniz çok kötü tatlar alırsınız.
Delonghi kullandım su sıcaklık stabilitesi kötüydü. Gaggia kullandım kötüydü. Gaggia’a pid sıcaklık kontrolü taktım biraz iyi oldu. Sonrasında daha büyük kazanlı makinelere geçince farkı tam anlamış oldum. Konu yine kazan büyüklüğüne geliyor. Kutu kola kadar kazanı olan Gaggia’da demlemeye başlayınca kazanın yarısı boşalıyor o sırada soğuk su kazana giriyor ve sıcak suyu ılık hale getiriyor. Bu tür küçük kazanlı makinelerde o yüzden pid kontrol de çok yarar sağlamıyor. Pid süper kahraman değil ki, neyi kurtarsın yani?
(P.I.D = Isıyı orantısal olarak sabit tutmaya yarayan ekipman. )
O yüzden bu sektörün ve hedef kitlenin kurtarıcısı koyu kahveler… Koyu kahveler çözünmeye yatkındır. Sıcak suyla karıştırıp duvara atsanız bile demlenebilirler.
Basınçlı Portafiltre Denen Aygıt
Üreticiler evde espresso yapan insanların bu işi beceremeyeceklerini düşündükleri ve makineleri geri iade almak istemedikleri için bir ürün geliştirmişler; basınçlı portafiltre.
Espresso kaşıklarının içinde bir sepet var bu sepet kahveyi tutuyor. Siz üstten suyu verince kahve inceliğine göre bir direnç gösteriyor ve basınç oluşuyor. Bunu doğru ayarlamak çok kritik bir konu. Çilesi, derdi bitmiyor. Bazen siz çok düzgün ayarladık zannettiğinizde bile kanallanma olup tadı bozabiliyor.
Ev tipi makine üreticileri bu kaşığın akışını sınırlandırmışlar. İçine yanlış öğütülmüş kahve de koysanız, kahve değil karabiber de koysanız. Hatta boş da çalıştırsanız basınç doğru ayarları buluyor. Bu kötü bir şey değil. Genel olarak buna bordo bereli kahve severler direnç de gösterse basınçlı portafiltre çok çok işe yarayan, tadı olumlu yönde çok geliştiren bir ekipman.
Cafe tipi ve ev tipi makineler arasında ana değişkenlerden birisi de bu portafiltre farkı. Ben elimden gelse cafelere bile basınçlı portafiltre kullandırtırım da hiç olmazsa yaptıkları hataları biraz kapatmış olurlar.
Konuyu ayrıntılı öğrenmek isterseniz bir videom var.
Bu bilgiler ışığında hangi espresso makinesi kategorileri ile neler yapabilirsiniz onları biraz açalım.
Ev Tipi Espresso Makinesi Önerisi
Marka-modelden bağımsız; daha pahalı olan daha iyi. Daha çok bilinen marka daha iyi. Daha çok teknik servisi olan marka daha iyi. Watt gücüne bakın daha yüksek olan daha hızlı ısınır. İçinde metal tamper aksesuarı olan daha iyi. Sıcaklık seçimi yapılıyorsa daha iyi. Ön demleme özelliği olan diğerlerinden daha iyi. Su haznesi çıkıp temizlenebilen daha iyi.
Ev tipi makinelerde basınçlı portafiltre olduğu için yanında çok üst model bir değirmen de almanız gerekmiyor.
Basınçlı portafiltre kullanan bütün makinelerin aynı şartlarda tadı aynı olur.
İyice fiyatı dibe inip; sıcaklığı doğru tutturamayan, suyu düzgün veremeyen makinelerden tabi ki almayın. Sorunlu makineleri böyle açıktan bilemeyeceğimiz için de hep daha iyi markalara ve daha çok youtube videosu olan makinelere yönelmek lazım.
Otomatik Espresso Makinesi Önerisi
En sevdiğim makine türü. Konuyu abartmanıza gerek yok. Sütlü kahve içmek istiyorsunuz tuşa basıyorsunuz yapıyor. Bunların da içinde basınçlı portafiltre var.
Mesela; Starbucks’a gittiniz sütlü kahve (latte, cappucino, flat white) içiyorsunuz. Bu içtiğiniz kahveyi evde yapmak istediniz işte otomatik kahve makinesiyle tek tıkla yaparsınız. Alın Starbucks espresso çekirdeğinden, otomatik makine Starbucks baristasından daha iyi demler.
Yapılan hata şu; insanlar kahveyi zamanla daha fazla tüketmeye başlıyorlar. Sonra kahveleri güzel yerlerden içmeye başlıyorlar. Hatta ucundan kıyısından bir kaç kere nitelikli kahve içiyorlar. Nitelikli kahve dükkanlarından latte falan içiyorlar. Gaza gelip otomatik makine alıyorlar. Bu otomatik makineler; bu tarz hedef kitleleri memnun etmez. Benim annemi, babamı memnun eder. Ofiste Mehmet Efendi Türk Kahvesi içip arada bir de Americano, Latte içmek isteyeni memnun eder.
Bir de beklentisini biraz daha düşük tutabilen; makineyi kullanınca nasıl bir kahve elde edeceğini öngörebilen, alacağı sonuca göre biraz daha koyu kahveler tercih eden, gerektiğinde ön ısıtma çözümleri falan bulabilecek, Latte’nin 60 derecede içilebildiğini kabul etmiş kahve severleri memnun eder.
Hangi Espresso Makinesi Alınır?
“Cihan bey bize ille makine öner. Sen parmağınla göster. Telefonumuzu al, Hepsiburada’ya gir, yerimize kredi kartı bilgilerimizi falan gir, sen satın al.” diyen de vardır elbet.
Gerçekten alacakmış gibi baktım. Liste yaptım. Dilerseniz bir listeye göz atın ama sorumluluk kabul etmem 🙂 çünkü ben bu yazıyı sizin bu listeye ihtiyacınız olmasın diye yazdım.
Hepsiburada alınabilirmiş gibiymiş gibi olan espresso makineleri listesi : Öneri Espresso Makineleri
Ben bu yazının benzerini bir de filtre kahve makineleri için yazmıştım okumak isterseniz ; Filtre Kahve Makinesi Önerileri
Şimdilik yazımın sonuna geldim. Yazıları düzenli olarak güncelliyorum arada bir göz atmanızda fayda var.
Bu arada Instagram’da çok daha aktifim. Instagram – Cihan Yüce / Kahvesever
Kahve önerilerini ve demleme ipuçlarını gündelik olarak instagram adresimden paylaşıyorum. Yeni yazılardan ve güncel içeriklerden haberdar olmak için takip edebilirsiniz.
Yine Youtube kanalımdan ayrıntılı demleme anlatım videolarına ulaşabilirsiniz. Cihan Yüce – YouTube
Teşekkür ederim.
