Kahve paketlerinin üzerinde “Çikolata” “Çilek” “Bergamot” gibi bir çok tadım notası okuyoruz. Peki bu tatları almak gerçekten mümkün mü? Size bütün kahvelerin tadı aynı geliyor olabilir. Aslında birçok kahve severin ana sorunu “düzgün tadım yapmamak.”
Kahve içmekle tatmak iki ayrı olgu. Kahveyi tatmaya başlarsanız “tat almak” zamanla gelişen bir yeteneğe dönüşüyor. Bu yazımda konuyu hiç karmaşık hale getirmeden yeni başlayacaklar için; adım adım Kahve Tadımı Nasıl Yapılır? anlatmaya çalıştım.
Yazı İçeriği
Doğru Kahveleri Seçin
İlk adım doğru kahveleri seçmek. Tadım yapmak için “tadım yapmaya uygun” kahveler seçmeniz gerek. Çok kavrulmuş kahvelerde meyvemsi/floral tatlar yerini kavrulmuş isli tatlara bıraktığı için ne yazık ki tadım yapmak anlamlı olmuyor.
Market kahveleri ve zincir mağaza kahveleri yerine nitelikli kahve kavuran dükkanlardan alışveriş yapmaya başlayabilirsiniz.
Tek çeşit kahve ile tadım yapmakta zorlanırsınız. Benim tavsiyem birbirinden farklı 2 veya 3 kahveyi aynı anda demleyip tatlarını karşılaştırmaya çalışın. Birbirinden tat olarak epey farklı kahveler, tat farklılıklarını anlayabilmeniz için daha çok yardımcı olacaktır. Örnek vermek gerekirse; Kenya ve Brezilya kahvelerini karşılaştırın, Etiyopya ve Kolombiya kahvelerini karşılaştırın.
Başlangıçta blend (harman) kahveler yerine single origin (tek yöreden toplanmış) kahveleri seçerseniz yine aralarındaki tat farklarını çok daha iyi anlarsınız.
Bu kahve seçme işine yeniyseniz bu konuda ayrıntılı bir rehber yazım var. Tavsiye ettiğim kavuruculara da rehberden göz atabilirsiniz.
Ekipmanları Hazırlayın
Kahve tadımı yapmak için gereken malzemeler basit ve liste çok uzun değil. En önemlilerinden birisi tartı. Kahve tadımı yapmak için demelemleri kaşıkla ölçerek değil; gramajla yapmak gerekiyor. Kaşıkla (hacime) göre demlemeye çalışırsanız 2 ayrı yoğunlukta kahveniz olur. Birisi daha çok demlenmiş diğeri su gibi olabilir.
2 çeşit kahvemiz olduğunu varsayıyorum. Listenizi kahve sayısına göre düzenleyebilirsiniz.
- Kahveler için 2 adet fincan. (200-250 ml hacimli)
- Kahve Tartısı. (1 gram hassasiyetli mutfak tartısı da olur.)
- 2 Adet Çorba Kaşığı.
- 2 adet içme suyu dolu bardak.
- Sıcak Su – Kettle
- Kağıt – Kalem (Notlar Alacağız)
Ekipmanlar hazırsa tadım yapmaya başlıyoruz.
Adım Adım Kahve Tadımı
Tadım yapacağımız kahvelerden 12 gram tartıyoruz. V60 gibi öğütüyoruz (600-800 mikron gibi) Bardaklara koyuyoruz. Hemen su eklemiyoruz!
İki kahveyi de kuru haliyle koklamaya başlıyoruz. Bu kokular birbirinden ne kadar farklı? Ekşi veya yanık kokusu olan var mı? (Arada bir bardağı hafif karıştırabilirsiniz.) Bize anımsattıkları bir koku var mı? Ekmek – Poğaça gibi kokan var mı? Bayat – Nemli kokan var mı? Daha baharatlı veya çiçeksi kokan var mı? (Hepsinin anlamı var yazının ilerleyen kısımlarında bahsedeceğim.)
Kısa kısa notlar alıyoruz. Bu kokular sıcak su ekleyip demleme yaptıktan sonra epey değişecek. Kokulara baktıysak sıcak su ekleyebiliriz.
İki bardağa da 180ml sıcak su ekliyoruz. Aslında çok ilkel bir demleme yapıyoruz gibi düşünün. Kahveleri kaşıkla karıştırmıyoruz. Çok müdahale etmiyoruz. Kahveleri kuru bırakmadan sıcak suyla buluşturmaya özen gösteriyoruz. İki bardağı da dolduyduysak kahveleri 4 dakika demlemeye bırakıyoruz.
4 dakika sonunda tek bir kaşıkla, kahve tabakasının üst kısmına sakince müdahale ediyoruz. Amacımız üstte biriken kahvelerin dibe çökmesini sağlamak. (Çorba gibi karıştırmayın.) Bu aşamada yine demlenmiş kahvenin kokusuna bakabilirsiniz. Üst tabaka dibe çökerken en yoğun kokular geliyor.
20-30 saniye bekledikten sonra. 2 Kaşık yardımıyla bardağın üst kısmında kalan kahve tortularını toplayıp tadım yapacağımız kısmın daha berrak-tortusuz olmasını sağlıyoruz. Tortuları toplayıp, temiz suya kaşıkları daldırarak kaşıkları da düzenli temizleyebilirsiniz.
Bu sırada kahve de tadım yapılabilecek sıcaklığa yavaş yavaş gelmiş oluyor.
YETER ARTIK TADIM YAPALIM!
Kahveleri yudum yudum değil, kaşık kaşık içerek tadım yapacağız. Kahve tadımı yaparken bol bol havalandırıyoruz. (Hüpletiyoruz) 🙂 Böylelikle aromalar havayla karışıp etkisini arttırıyor. Hem dilimizle, hem damağımızla, hem de burnumuzla reaksiyona girmesini sağlıyoruz.
İki bardak arasında ağzımızı temizlemek için 1 yudum su içebiliriz.
Hüplettikten sonra çok aceleci olmayın. Aldığınız tatları düşünün. Tanıdık tatlar var mı? Paketin üzerinde yazan tadım notalarını niye yazmışlar ki? Bu tat o yazan tat mı? İki bardak arasında ne kadar fark var?
Şimdi tadım çarkından bahsetme zamanı.
Tadım Çarkına Göz Atın
Bir aroma haritasından bahsedeceğim.
Kahvede var olduğu düşünülen tatlar çok baskın direkt surata çarpan tatlar değiller. Alışık olduğumuz “kahve” gibi tadı almamız lazım. Sonrasında altta ayırt edici aromatiklerin oluşturduğu bir tat skalası oluyor. Yani üzerinde “Çilek” yazan bir kahve aldığınız zaman “Çilekli Milkshake” gibi bir tat asla alamazsınız.
Tadını aramanız ve anlamlandırmanız gereken aromatikler altta saklandıkları için başlarda ayırt edememek gayet normaldir. Damağınız alıştıkça bu tatları çok daha yoğun şekilde almaya ve ayırt etmeye başlıyorsunuz.
Tadım notaları gerçekten varlar. Cupping yapılan bir ortamda bulunursanız, bu konuda eğitim almış kişilerin bir çoğunun aynı kahveden aynı tatları söylediğini gözlemleyebilirsiniz.
Alıntı : Kahvede Aroma ve Tadım İpuçları
Bu tatları ararken elinizde olması gereken haritaya Kahve Tadım Çarkı denir.
Bu çarkı telefondan açarak veya çıktısını alarak kahve tadımlarınız sırasında göz gezdirebilirsiniz. Çarktan bakarak notlar alabilirsiniz. Aldığınız tatları haritada bir yerlerde konumlandırmaya çalışırarak zamanla damağınızı geliştirebilirsiniz. Bu sizde sadece kahvede değil zamanla yediğiniz herşey de bir farkındalık yaratıyor.
Tuğrul Akın, Cihan Başpınar ve Vedat Ozan’ın emeği ile Türkçe’ye çevrilen tadım çarkını büyük halini indirmek isterseniz linklere göz atabilirsiniz.
https://null.coffee/blogs/news/counter-culture-coffee-tadim-carki
https://drive.google.com/file/d/1y6gR-RYRAuEkLX57enrONQxe7jKaDjKB/view
Notlar Alın
Tadımlar yaptıkça, zamanla bu verileri daha iyi anlamlandırmaya başlıyorsunuz. Kahve kuru halindeyken Ekmek – Poğaça gibi kokanlarda meyvemsi tatlarının az olduğunu gözlemliyorsunuz. Nemli kokanlarda tüm aromaların çok seyreldiğini farkediyorsunuz.
Amatörce notlar almak bir sonraki demlemelerde karşılaştırma yapma imkanı sunuyor.
Not alırken yaratıcı da olabilirsiniz. Anımsattıklarını, renklerden yola çıkıp “Tadı kırmızı gibi” diye not alanlar bile gördüm.
Kahve tadımına amatör olarak başlayıp hobinizi geliştirip SCA Cupping (Kahve Tadım) eğitimiyle daha ileri aşamalarada taşıma şansınız var.
Bütün bu blog ve kahve serüvenim İkea mutfak tartısı ve Tcihbo’dan aldığım 2 kahveyi karşılaştırarak başlamıştı.
Sorularınız varsa yazının altına yorum olarak bırakabilirsiniz.
Bu arada Instagram’da çok daha aktifim. Instagram – Cihan Yüce / Kahvesever
Kahve önerilerini ve demleme ipuçlarını gündelik olarak instagram adresimden paylaşıyorum. Yeni yazılardan ve güncel içeriklerden haberdar olmak için takip edebilirsiniz.
Yine Youtube kanalımdan ayrıntılı demleme anlatım videolarına ulaşabilirsiniz. Cihan Yüce – YouTube
Elinize sağlık
Emeklerine sağlık hocam. İlk fırsatta bu yöntemi deneyeceğim.
Ellerinize sağlık, öğütüm boyutu nasıl olmalı tadım yaparken?
Merhabalar, V60 gibi (600-800 mikron aralığında öğütüyorum.) Tam orta ayar gibi düşünebilirsiniz.